در دنیای دیجیتال امروز، ما در محاصره اپلیکیشن‌ها و سرویس‌های مختلف هستیم. ایمیل ما در یک سرویس است، لیست وظایفمان در سرویسی دیگر، داده‌های مشتریان در CRM، و فایل‌های تیم در یک فضای ابری. چالش بزرگ، ایجاد ارتباط بین این جزایر پراکنده است. کارهای تکراری مانند کپی کردن داده‌ها از یک شیت به یک اپلیکیشن دیگر، ارسال نوتیفیکیشن‌های مشابه یا پردازش دستی اطلاعات، زمان‌بر، خسته‌کننده و مستعد خطای انسانی هستند.

اگر تا به حال آرزو کرده‌اید که کاش یک «چسب دیجیتال» هوشمند وجود داشت تا تمام این ابزارها را به هم متصل کند و کارهای تکراری را برایتان انجام دهد، باید با n8n آشنا شوید.

n8n یک ابزار اتوماسیون گردش کار (Workflow Automation) است. اما این تعریف، حق مطلب را ادا نمی‌کند. n8n چیزی فراتر از یک ابزار اتوماسیون ساده است؛ این یک پلتفرم متن‌باز (Open-Source) و خود-میزبان (Self-Hostable) است که به شما اجازه می‌دهد گردش کارهای پیچیده‌ای را به صورت بصری طراحی کنید. برای مخاطبان «هوشان»، n8n یک زمین بازی بی‌نظیر برای ساخت، آزمایش و پیاده‌سازی ایجنت‌های هوش مصنوعی است، بدون اینکه درگیر پیچیدگی‌های کدنویسی یا محدودیت‌های پلتفرم‌های بسته شوید.

این نوشتار، راهنمای جامع و صفر تا صد شما برای ورود به دنیای n8n است. ما عمیقاً بررسی خواهیم کرد که n8n چیست، چگونه معماری آن به شما قدرت بی‌نظیری می‌دهد، چطور با رقبایی مانند Zapier مقایسه می‌شود و چگونه می‌توانید در چند دقیقه، اولین گردش کار هوشمند خود را با آن بسازید.

n8n چگونه کار می‌کند؟ آشنایی با مفاهیم اصلی

تصور کنید در حال ساختن یک خط مونتاژ دیجیتال هستید. n8n یک بوم (Canvas) گرافیکی در اختیار شما قرار می‌دهد که در آن، قطعات مختلف این خط مونتاژ را به هم وصل می‌کنید. این قطعات، «گره» (Node) نام دارند.

• گره (Node): هر گره یک قطعه لگو است. هر گره نماینده یک اپلیکیشن (مانند Gmail، Google Sheets، Slack) یا یک عملیات منطقی (مانند شرط IF، ادغام داده، اجرای کد) است.
• اتصال (Connection): خطوطی که گره‌ها را به هم وصل می‌کنند و داده‌ها را از یک مرحله به مرحله بعد منتقل می‌نمایند.
• گردش کار (Workflow): مجموعه کاملی از گره‌ها و اتصالات که یک فرآیند کامل را از ابتدا تا انتها اجرا می‌کنند.
• گره راه‌انداز (Trigger Node): این گره، موتور محرک گردش کار شماست و مشخص می‌کند که فرآیند «چه زمانی» باید شروع شود. این می‌تواند یک زمان‌بندی مشخص (مثلاً هر روز ساعت ۹ صبح)، دریافت یک ایمیل جدید، یک رویداد وب‌هوک (Webhook)، یا حتی یک اجرای دستی توسط شما باشد.

قدرت واقعی n8n در این است که به شما اجازه می‌دهد منطق‌های بسیار پیچیده‌ای را پیاده‌سازی کنید. می‌توانید داده‌ها را از چند منبع مختلف بگیرید، آن‌ها را ادغام کنید، با یک شرط IF مسیر گردش کار را تغییر دهید، داده‌ها را با هوش مصنوعی OpenAI پردازش کنید و سپس نتیجه را در سه اپلیکیشن مختلف منتشر نمایید. این سطح از انعطاف‌پذیری، n8n را از یک ابزار «بدون کد» (No-Code) به یک ابزار «کم-کد» (Low-Code) قدرتمند تبدیل می‌کند که در آن توسعه‌دهندگان می‌توانند گره‌های سفارشی خود را با JavaScript یا Python بنویسند.

چرا n8n؟ مقایسه سرنوشت‌ساز با Zapier و Make

وقتی صحبت از اتوماسیون می‌شود، دو نام بزرگ دیگر به میان می‌آید: Zapier و Make (که قبلاً Integromat نام داشت). درک تفاوت‌های آن‌ها برای انتخاب ابزار مناسب حیاتی است.

کدام یک را انتخاب کنیم؟

• Zapier را انتخاب کنید اگر: مبتدی هستید، نیاز به اتصال دو اپلیکیشن بسیار خاص (که شاید فقط در Zapier باشند) دارید و می‌خواهید یک اتوماسیون ساده را در سریع‌ترین زمان ممکن و بدون نگرانی در مورد هاستینگ راه‌اندازی کنید.
• Make را انتخاب کنید اگر: به یک ابزار بصری قوی‌تر از Zapier نیاز دارید و می‌خواهید گردش کارهای پیچیده‌تری را به صورت بصری مدیریت کنید، اما همچنان ترجیح می‌دهید درگیر مسائل میزبانی نشوید.
• n8n را انتخاب کنید اگر:
  1. کنترل داده و حریم خصوصی برای شما حیاتی است (با خود-میزبانی، داده‌های شما هرگز از سرورتان خارج نمی‌شود).
  2. به دنبال راه‌حل رایگان و قدرتمند هستید و مشکلی با راه‌اندازی آن روی یک سرور (VPS) یا داکر ندارید.
  3. گردش کارهای شما بسیار پیچیده است و نیاز به منطق سفارشی، حلقه‌ها (Loops) یا اجرای کد دارید.
  4. می‌خواهید به طور جدی ایجنت‌های هوش مصنوعی بسازید و APIهای مختلف AI را به هم متصل کنید.

بخش آموزشی: شروع سریع با n8n

بیایید یاد بگیریم چگونه در چند دقیقه اولین گردش کار خود را بسازیم. ما یک گردش کار ساده ایجاد می‌کنیم که به صورت دستی فعال می‌شود و یک پیام سفارشی به تلگرام شما ارسال می‌کند.

قدم ۱: دسترسی به n8n

ابتدا باید n8n را راه‌اندازی کنید. ساده‌ترین راه، ثبت‌نام در نسخه ابری (Cloud) در وب‌سایت n8n.io است که یک پلن رایگان برای آزمایش دارد. گزینه قدرتمندتر، راه‌اندازی نسخه خود-میزبان با استفاده از Docker روی سرور شخصی (VPS) است که کنترل کاملی به شما می‌دهد.

قدم ۲: ایجاد گردش کار جدید

پس از ورود به داشبورد، یک “Workflow” جدید ایجاد کنید. شما با یک بوم خالی که فقط یک گره “Start” دارد، روبرو می‌شوید. این گره، تریگر یا راه‌انداز ماست.

قدم ۳: تنظیم گره اول (Set)

روی آیکون + در کنار گره Start کلیک کنید. از منوی جستجو، گره “Set” را انتخاب کنید. این گره به ما اجازه می‌دهد تا داده‌هایی را به صورت دستی تنظیم کنیم.

• در پنل سمت راست، یک “Value” جدید اضافه کنید.
• در فیلد “Name”، نام متغیر را myMessage بگذارید.
• در فیلد “Value”، این متن را بنویسید: سلام از هوشان! این اولین اتوماسیون من با n8n است.
• روی دکمه “Test step” کلیک کنید تا مطمئن شوید گره به درستی کار می‌کند و خروجی JSON را نشان می‌دهد.

قدم ۴: تنظیم گره تلگرام (Telegram)

دوباره روی + کلیک کنید و “Telegram” را جستجو و انتخاب کنید.

• اتصال حساب (Credentials): برای ارسال پیام، n8n باید به ربات تلگرام شما دسترسی داشته باشد. در فیلد “Telegram API Credentials”، گزینه “Create New” را انتخاب کنید. در پنجره باز شده، “Token” ربات خود را (که قبلاً از BotFather در تلگرام دریافت کرده‌اید) وارد و ذخیره کنید.
• Chat ID: چت آیدی عددی خودتان یا گروهی که می‌خواهید پیام به آن ارسال شود را وارد کنید.
• Text (متن): اینجاست که جادوی n8n اتفاق می‌افتد. به جای تایپ دستی، ما می‌خواهیم از خروجی گره قبلی (Set) استفاده کنیم. روی فیلد “Text” کلیک کنید، سپس روی آیکون کوچک fx یا “Expressions” کلیک کنید. در پنل باز شده، می‌توانید به داده‌های گره‌های قبلی دسترسی پیدا کنید. این عبارت را وارد کنید: {{ $json.myMessage }}. این عبارت به n8n می‌گوید که مقدار متغیر myMessage را از داده‌های ورودی (JSON) بردارد.

قدم ۵: تست و فعال‌سازی

در گره تلگرام، روی دکمه “Test step” کلیک کنید. اگر همه چیز درست تنظیم شده باشد، باید بلافاصله پیام «سلام از هوشان! …» را در اپلیکیشن تلگرام خود دریافت کنید.

تبریک! شما اولین گردش کار خود را ساختید. اکنون می‌توانید در بالای صفحه، گردش کار را “Active” کرده و آن را ذخیره کنید.

سطح بالاتر: ساخت یک ایجنت هوش مصنوعی ساده با n8n (آموزش عملی)

قدرت واقعی n8n برای مخاطبان «هوشان» در اتصال به هوش مصنوعی است. بیایید یک «ایجنت تحقیق» ساده بسازیم که یک موضوع را از ما می‌گیرد، در وب جستجو می‌کند، نتایج را خلاصه کرده و برای ما ارسال می‌کند.

گره‌های مورد نیاز:

1. Start (Trigger): این بار می‌توانید از تریگر “Webhook” استفاده کنید تا بتوانید از هر جایی (مثلاً یک اپلیکیشن دیگر) با ارسال یک درخواست وب، ایجنت را فعال کنید.
2. SerpAPI (یا ابزار جستجوی مشابه): این گره برای جستجوی وب استفاده می‌شود. (نیاز به API Key از SerpAPI دارد). در فیلد جستجو، داده‌ی ورودی از وب‌هوک را قرار می‌دهیم (مثلاً {{ $json.body.question }}).
3. OpenAI (ChatGPT): گره اصلی پردازش ما. (نیاز به API Key از OpenAI دارد).
   • در بخش “Model”، مدلی مانند gpt-4o را انتخاب کنید.
   • در بخش “Messages”، یک System Prompt تنظیم کنید: تو یک دستیار تحقیق متخصص هستی. وظیفه تو این است که بر اساس نتایج جستجوی ارائه شده، یک خلاصه جامع و دقیق به زبان فارسی ارائه دهی.
   • سپس یک User Prompt اضافه کنید. در این بخش، باید هم سوال اصلی و هم نتایج جستجو را به ChatGPT بدهیم. متن پرامپت چیزی شبیه این خواهد بود:سوال اصلی این است: {{ $json.body.question }} نتایج جستجوی وب: [اینجا، داده‌های خروجی از گره SerpAPI را با کشیدن و رها کردن یا نوشتن عبارت Expression وارد کنید، مثلاً: {{ $node[“SerpAPI”].json.organic_results }} ] لطفاً یک پاسخ کامل بر اساس این نتایج ارائه بده.
4. Telegram (یا Slack): در نهایت، پاسخ تولید شده توسط مدل زبانی بزرگ (خروجی گره OpenAI) را به چت شخصی خود ارسال کنید.

این فرآیند، که ساخت یک ایجنت RAG (Retrieval-Augmented Generation) ساده است، بدون n8n نیازمند نوشتن ده‌ها خط کد و مدیریت محیط‌های مجازی است. اما با n8n، این زیرساخت پیچیده در عرض چند دقیقه و به صورت کاملاً بصری قابل پیاده‌سازی است.

n8n، ابزاری برای معماران آینده

n8n چیزی فراتر از یک رقیب برای Zapier است؛ این یک پلتفرم کامل برای توسعه‌دهندگان، مهندسان داده، بازاریابان دیجیتال و علاقه‌مندان به هوش مصنوعی است که می‌خواهند کنترل کامل بر فرآیندهای خود داشته باشند.

بزرگترین مزیت آن یعنی متن‌باز بودن و قابلیت خود-میزبانی، به شما امکان می‌دهد مالک واقعی داده‌های خود باشید و از محدودیت‌های پلتفرم‌های ابری رها شوید. با انعطاف‌پذیری بی‌نظیر آن، می‌توانید تقریباً هر گردش کاری را، از ساده‌ترین نوتیفیکیشن‌ها تا پیچیده‌ترین ایجنت‌های هوش مصنوعی، طراحی و پیاده‌سازی کنید. اگر به دنبال ورود جدی به دنیای اتوماسیون هوشمند و ساختن سیستم‌های خودکار قدرتمند هستید، n8n ابزاری است که نباید آن را نادیده بگیرید.

منبع: analyticsvidhya